κυκλοφορικό σύστημα

κυκλοφορικό σύστημα
Δυναμικό σύστημα, μέσω του οποίου το αίμα, διαρρέοντας ένα κλειστό κύκλωμα, διαχέεται σε ολόκληρο τον οργανισμό και μεταφέρει αέρια και θρεπτικά συστατικά, βοηθώντας στην τέλεση των λειτουργιών του. Η συντονισμένη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων διασφαλίζει τη συνεχή και ομαλή κυκλοφορία του αίματος. Το κέντρο του κ.σ. είναι η καρδιά, που αποτελεί την αφετηρία και τον τερματισμό δύο ξεχωριστών αγγειακών συστημάτων. Το πρώτο από αυτά αποκαλείται μεγάλη κυκλοφορία, ξεκινά από την αριστερή κοιλία και ωθεί το αρτηριακό αίμα στην αορτή και στους κλάδους της, μέχρι τις περιφερικές αρτηρίες και τα αρτηρίδια που επικοινωνούν με το τριχοειδικό δίκτυο. Από τα τριχοειδή το αίμα περνάει στα φλεβικά αγγεία, τα οποία, ενωμένα σε όλο και ευρύτερους κλάδους, σχηματίζουν τις δύο κοίλες φλέβες (άνω και κάτω), οι οποίες εκβάλλουν και οι δύο στον δεξιό κόλπο της καρδιάς. Από αυτή την κοιλότητα το αίμα περνά στη δεξιά κοιλία, απ’ όπου ξεκινά η μικρή ή πνευμονική κυκλοφορία. Από αυτή την κοιλία ξεκινά η πνευμονική αρτηρία και όλο το αρτηριακό σύστημα των διακλαδώσεών της, το οποίο μεταφέρει το αίμα στα τριχοειδή των κυψελίδων, στα οποία γίνεται η οξυγόνωσή του (βλ. λ. αναπνοή)· από το τριχοειδικό δίκτυο των πνευμόνων ξεκινούν ακολούθως οι πνευμονικές φλέβες, που καταλήγουν στον αριστερό κόλπο της καρδιάς. Εδώ τελειώνει η μικρή κυκλοφορία· το αίμα, περνώντας στην αριστερή κοιλία, εντάσσεται στον κύκλο της μεγάλης κυκλοφορίας. Στην πνευμονική κυκλοφορία, αντίθετα από τη μεγάλη, οι αρτηρίες μεταφέρουν φλεβικό αίμα (μη οξυγονωμένο), ενώ οι πνευμονικές φλέβες φέρνουν στην καρδιά αρτηριακό αίμα (οξυγονωμένο). Η κίνηση του αίματος στα αγγεία προκαλείται από τη συστολή της καρδιάς και από την ελαστικότητα με την οποία αντιδρούν τα τοιχώματα των αρτηριών στο κύμα που παράγεται από την καρδιακή συστολή· κάθε λεπτό, η αριστερή και η δεξιά κοιλία ωθούν αντίστοιχα στη μεγάλη και στη μικρή κυκλοφορία την ίδια ποσότητα αίματος, δηλαδή περίπου τέσσερα λίτρα (σε ανάπαυση), όγκος που κατά τη διάρκεια εργασίας μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα είκοσι λίτρα. Η ταχύτητα με την οποία ρέει το αίμα στις μεγάλες αρτηρίες είναι 40-80 εκ./δευτ. (εκατοστά ανά δευτερόλεπτο) και ελαττώνεται προς την περιφέρεια, για να επιβραδυνθεί μέχρι 0,5-1 εκ./δευτ. στα τριχοειδή. Το κύκλωμα της μεγάλης κυκλοφορίας διατρέχεται από το αίμα περίπου σε 22 δευτερόλεπτα, ενώ εκείνο της πνευμονικής κυκλοφορίας περίπου σε 11 δευτερόλεπτα. Η κυκλοφορία του αίματος στον υγιή άνθρωπο διατηρείται αποτελεσματική στις εκάστοτε συνθήκες (ανάπαυση, εργασία κ.ά.), χάρη σε μια σειρά νευροορμονικών μηχανισμών. Για παράδειγμα, το νευρικό σύστημα ελέγχει τη συχνότητα των καρδιακών παλμών και τη διάμετρο των αρτηριών με ειδικά κέντρα και με τη βοήθεια των αγγειοκαρδιακών αντανακλαστικών· για τη ρύθμιση του τόνου και της διαμέτρου των αιμοφόρων αγγείων, εκτός από αυτό, επεμβαίνουν ορμόνες και ουσίες των ιστών. Τέλος, η μάζα του αίματος, η δύναμη της καρδιακής σύσπασης και ο τόνος των αγγείων είναι παράγοντες που συμβάλλουν στον καθορισμό της πίεσης που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα του κ.σ. Φωτογραφία τροπικού κυκλώνα, από μετεωρολογικό δορυφόρο (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov). Σχηματική παράσταση κυκλώνα (αριστερά) και αντικυκλώνα (δεξιά) του νοτίου ημισφαιρίου· τα βέλη δείχνουν τη διεύθυνση που παίρνουν οι άνεμοι στις κυκλωνικές διαταράξεις στο ημισφαίριο αυτό. Στο βόρειο ημισφαίριο η διεύθυνση περιστροφής είναι αντίθετη. Στον χάρτη (κάτω) φαίνονται οι περιοχές όπου σχηματίζονται οι κυκλώνες και οι διευθύνσεις με τις οποίες κινούνται. Οι καταστροφές σπιτιών και καλλιεργειών, οι πλημμύρες από τα παλιρροϊκά κύματα καταγράφονται συνήθως μετά το πέρασμα ενός κυκλώνα· στη φωτογραφία, οι καταστροφές που προκάλεσε κυκλώνας σε περιοχή της Ινδίας (φωτ. ΑΠΕ). Σχηματική παράσταση της αιματικής κυκλοφορίας. Αρτηρίες: 1) αορτή· 2) κοινή καρωτίδα· 3) υποκλείδια· 4) σπληνική· 5) ηπατική· 6) νεφρική· 7) μεσεντέρια· 8) κοινή λαγόνια· 9) μέσα λαγόνια· 10) έξω λαγόνια· 11) πνευμονική. Φλέβες: 12) κάτω κοίλη· 13) μεσεντέρια· 14) νεφρική· 15) πυλαία· 16) σπληνική· 17) υπερηπατικές· 18) πάνω κοίλη· 19) υποκλείδια· 20) μέσα σφαγίτιδα· 21) αριστερή ανώνυμη· 22) πνευμονικές.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • αγωγό σύστημα ή αγωγός ιστός — Το κυκλοφορικό σύστημα των φυτών. Ο α.ι. αποτελείται από το ξύλωμα (αγγειώδης μοίρα) και το φλοίωμα (ηθμώδης μοίρα). Διατρέχει ολόκληρο το φυτικό σώμα από τις ρίζες έως τα φύλλα και χρησιμεύει στη μεταφορά του νερού και διαλυμάτων αλάτων από τις… …   Dictionary of Greek

  • αίμα — Ρευστός ιστός του οποίου τα στερεά κυτταρικά στοιχεία αιωρούνται σε μια ροώδη μεσοκυττάρια ουσία, που ονομάζεται πλάσμα. Κυκλοφορεί σε ένα σύστημα αγγείων, το κυκλοφορικό σύστημα, και αντιπροσωπεύει για τα ανώτερα ζώα το μέσο με το οποίο… …   Dictionary of Greek

  • σπονδυλωτά — Ζώα που αποτελούν ένα τμήμα του τύπου των χορδωτών, ο οποίος υποδιαιρείται με τη σειρά του στους δυο υποτύπους των αγνάθων και των γναθόστομων. Ο πρώτος υποτύπος περιλαμβάνει τις δυο τάξεις των οστρακόδερμων (απολιθωμένων σ. που έζησαν κατά το… …   Dictionary of Greek

  • εμβολή — Απόφραξη αιμοφόρου αγγείου από έμβολο που μπορεί να είναι στερεό, υγρό και αέριο και έχει μεταφερθεί στη θέση αυτή με την κυκλοφορία του αίματος, σε αντίθεση με τη θρόμβωση, όπου ο θρόμβος σχηματίστηκε στη θέση της απόφραξης. Τα στερεά έμβολα τις …   Dictionary of Greek

  • αναπνοή — Γενική βιολογική διαδικασία με την οποία οι ζώντες οργανισμοί παίρνουν από το περιβάλλον οξυγόνο και αποδίδουν διοξείδιο του άνθρακα. Το οξυγόνο είναι απαραίτητο στις οξειδωτικές εξεργασίες που βρίσκονται στη βάση όλων των εκδηλώσεων της ζωής,… …   Dictionary of Greek

  • μαλάκια — Μεγάλο φύλο του ζωικού βασιλείου, το οποίο περιλαμβάνει ζώα με μαλακό σώμα –όπως υποδηλώνει και η ονομασία τους– το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα σκληρό ασβεστολιθικό κέλυφος. Στερούνται μεταμέρειας και έχουν αμφίπλευρη συμμετρία, η οποία μερικές… …   Dictionary of Greek

  • μαλακία — Μεγάλο φύλο του ζωικού βασιλείου, το οποίο περιλαμβάνει ζώα με μαλακό σώμα –όπως υποδηλώνει και η ονομασία τους– το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα σκληρό ασβεστολιθικό κέλυφος. Στερούνται μεταμέρειας και έχουν αμφίπλευρη συμμετρία, η οποία μερικές… …   Dictionary of Greek

  • αρτηρία — Αιμοφόρο αγγείο που μεταφέρει το αίμα από την καρδιά στην περιφέρεια. Σύνθετη λέξη, παράγεται από τις αρχαίες λέξεις αήρ και τηρείν (= κρατώ τον αέρα). Η ονομασία αυτή οφείλεται στην πεποίθηση, που ήταν διαδεδομένη πριν από την ανακάλυψη της… …   Dictionary of Greek

  • θρόμβωση — Σχηματισμός στερεών μαζών (θρόμβων) μέσα στο αγγειακό σύστημα της κυκλοφορίας του αίματος. Η θ. μπορεί να συμβεί στις φλέβες, στις αρτηρίες αλλά και στην καρδιά, και εξαρτάται κυρίως από τρεις παράγοντες: αλλοίωση του ενδοθηλίου που επενδύει το… …   Dictionary of Greek

  • πλατυέλμινθες — Τύπος σκωληκομόρφων ζώων, μη μεταμερικών, με σώμα γενικά πολύ πεπλατυσμένο προς την κατεύθυνση ράχης κοιλιάς. Στις ελεύθερες μορφές είναι προικισμένοι με μια γαστροαγγειακή κοιλότητα, που ανοίγει στο εξωτερικό μέσω ενός μόνο ανοίγματος, του… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”